Na pytania, których bałeś się zadać odpowiada Bogusław Pluta – Dyrektor Organizacji Zbiorowego Zarządzania Związku Producentów Audio Video (ZPAV).
1. Czym kierować się wybierając serwis cyfrowy, w którym możemy zakupić muzykę w formie pliku muzycznego? Jak odróżnić model biznesowy serwisów takich jak Beatport lub TraxSource od serwisów typu download takich jak iTunes czy Amazon Download?
ZPAV nie czuje się upoważniony do oceny modeli biznesowych serwisów cyfrowych, będących kanałami sprzedaży produktów należących do naszych członków, o ile modele te, nie obejmują działań niezgodnych z prawem.
2. Czy DJ może odtwarzać podczas imprezy remiksy nagrań, które zostały udostępnione przez remixera nieodpłatnie?
Jak zweryfikować czy wskazany remiks został stworzony legalnie?
Jakie narzędzia ma DJ, by określić sytuację prawną takiego nagrania?
Remixer, co do zasady, nie ma prawa do udostępniania swoich nagrań osobom trzecim bez licencji ze strony autorów, artystów i producentów udostępnianych nagrań.
Jeśli nawet udostępni je koledze w ramach tzw. dozwolonego użytku prywatnego, nie jest możliwe odtwarzanie tych nagrań na prowadzonej przez DJa imprezie.
3. Jak z prawnego punktu widzenia wygląda kupowanie używanych nośników (płyt winylowych lub płyt CD) przeznaczonych pierwotnie do promocji klubowej (Promo Only / Not for sale) i publiczne odtwarzanie ich podczas wydarzenia muzycznego?
Płyta promo jest co do zasady przeznaczona wyłącznie do celów promocyjnych, co wiąże się zwykle z odstąpieniem przez organizacje autorskie od pobierania tantiem za utwory na nich umieszczone. Stąd też podmiot, któremu producent przekazał takie płyty z zastrzeżeniem, że nie wolno ich sprzedawać nie powinien tego robić. W praktyce nie zdarzyło nam sie spotkać z sytuacją, w której odtwarzanie takich płyt byłoby ścigane. Niemniej jednak warto w tym zakresie poznać także opinie ZAiKS.
- Czy zakupiony plik muzyczny w sklepie DJ’skim, można powielać na własny użytek, czyli posiadać więcej kopi tego samego nagrania (np. na kilku komputerach, pendrive`ach itp ?
To zależy od warunków licencji, na jakiej dokonuje się zakupu. Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie.
- Czy można własne edycje publikować na kanale YT (oczywiście nie w celach zarobkowych) ?
Nie. YT przy pomocy Content ID i tak wytnie te nagrania lub przekieruje monetyzację, zależnie od tego, jakiego działania zażyczyli sobie uprawnieni do tych nagrań.
- Czy można własne edycje nagrań odtwarzać publicznie, w klubach ?
Każda ingerencja w treść utworu/nagrania, wymaga zgody uprawnionych, jednak zwyczajowo w przypadku miksowania utworów na imprezie, dokonywanego przez DJa, posiadacze praw nie podejmują ich dochodzenia, dopóki nie dochodzi do udostępniania miksów, inaczej niż poprzez odtworzenie na żywo na imprezie.
7. Czy „przerabianie nagrań” na własną potrzebę to znaczy wycinanie niepotrzebnych fragmentów, dorabianie części własnych aranżacji, narusza prawa producentów ?
Tak, przerobienie każdego nagrania jest naruszeniem jego integralności, a zatem naruszeniem praw posiadaczy praw do tego nagrania. Dokonywanie zmian w treści utworu, wymaga posiadania odrębnego zezwolenia.
- Jak wygląda proces weryfikacji, czy DJ gra z nielegalnych kopii utworów ?
Weryfikacja legalności, w przypadku postępowania karnego, jest przedmiotem pracy biegłego. Dla DJ’a, który jest kontrolowany w czasie imprezy istotne jest to, by umieć już podczas kontroli uprawdopodobnić w maksymalnym stopniu, że nagrania jakie gra, są legalne. Może to zmniejszyć zasadniczo ryzyko zatrzymania przez Policję sprzętu w celu przeprowadzenia ekspertyzy przez biegłego.
- Granie z baz streaming`owych, czy to legalne ?( Spotify, Tidal, Deezer etc.)
Czy abonament za korzystanie z zasobów takich baz uwzględniają opłaty za prawa producentów ?
Nie. Co do zasady wspomniane serwisy w wersji podstawowej w ogóle nie dopuszczają komercyjnego wykorzystania nagrań i są przeznaczone do użytku prywatnego. W wersji komercyjnej oferowanej przez niektóre serwisy wnoszona opłata pokrywa prawo do eksploatacji komercyjnej, jednak nie pokrywa opłaty z tytułu odtwarzania, którą musi wnosić organizator imprezy lub posiadacz obiektu (sklep, restauracja itp) gdzie dokonywane jest odtwarzanie.
- W jaki sposób ZPAV chroni prawa producentów poza granicami Polski?
Z którymi organizacjami zbiorowego zarządzania współpracuje ZPAV za granicą, działając w interesie zarejestrowanych producentów?
ZPAV posiada umowy z wieloma organizacjami zbiorowego zarządzania na świecie i inkasuje za ich pośrednictwem wynagrodzenie, za wykorzystanie nagrań swoich członków, a także przekazuje wynagrodzenia zebrane dla członków tych organizacji w Polsce.
Lista tych organizacji stale rośnie, obejmując wszystkie główne rynki europejskie.
Trudniejsza jest sytuacja w USA, gdzie zakres chronionych praw zasadniczo różni się od standardów jakie mamy w Europie, niemniej jednak pracujemy także nad tym rynkiem.
- Czy producent muzyczny powinien zawsze rejestrować swoje utwory w ZPAV?
Co ZPAV oferuje producentom, którzy zarejestrują swoje produkty?
Jak ZPAV broni interesów producenta na terenie Polski?
Posiadanie praw do nagrań w żaden sposób nie zależy od tego, czy są one zarejestrowane w ZPAV czy nie. Jednakże rejestracja tych praw w systemie moj.zpav.pl pozwala naliczyć ich producentowi wynagrodzenie w sytuacji, gdy u płatników ZPAV stwierdzone zostanie ich wykorzystanie. Stąd też zachęcamy do dokonywania tej rejestracji. Rejestracja ułatwia także, w przypadku wykrycia naruszeń prawa ich producenta, podjęcie przez ZPAV działań związanych ze ściganiem tych naruszeń (złożenie wniosku o ściganie).
Alternatywą dla korzystania z usług ZPAV jest samodzielny monitoring korzystania ze swoich utworów i samodzielne ściganie naruszeń, co jednak wydaje się być rozwiązaniem nie mającym ani praktycznego, ani ekonomicznego uzasadnienia.
- Płyta winylowa jako nośnik uznawana jest za legalne źródło muzyki. Dzisiejsza technologia udostępnia jednak możliwość zapisu dźwięku na płycie winylowej, w domowych warunkach, za pomocą tzw. nacinarek (np. Vestax VRX-2000). Jak odróżnić płytę typu „white label” lub „promo” od płyt, na które możemy sami nanieść ścieżki dźwiękowe z potencjalnie nielegalnego źródła? Czy w przypadku posiadania płyt winylowych również potrzebny jest dowód ich zakupu?
Weryfikacja legalności nośników w przypadku postępowań karnych zwykle jest przedmiotem pracy biegłego, i w tej kwestii nabywca płyty vinylowej niestety musi sam wykorzystać swoją wiedzę, okoliczności dokonania zakupu, by umieć ocenić, czy dany nośnik jest legalnym produktem komercyjnym, czy też nielegalną domową produkcją. Braki wiedzy w tym zakresie nie zwalniają z odpowiedzialności za korzystanie z nielegalnych nagrań.
- Czy odtwarzanie podczas imprezy utworów lub składowych sampli z licencją Royalty Free wymaga od nas przedstawienia dowodu zakupu?
Jak ZPAV podchodzi do imprez opierających się o twórczość artystów publikujących swoją muzykę za darmo na podstawie licencji Creative Commons?
ZPAV nie spotkał się w dotychczasowej działalności z imprezami, na których DJ miałby w sobie taki ładunek ducha kamikadze, by zaserwować publice wyłącznie nagrania Royalty Free na licencji CC, umożliwiającej ich komercyjne wykorzystanie (nie każda licencja CC daje taką możliwość). Rozważanie takie należy więc uznać za czysto teoretyczne, niemniej jednak gdyby doszło do takiego przypadku, istotniejsza od faktury zakupu będzie informacja, że producent tych nagrań zrzekł się praw do wynagrodzenia. Może ona być uwidoczniona na dokumencie zakupu, ale często jest też, po prostu, opublikowana na stronie danego producenta, i to nam w czasie ewentualnej kontroli wystarczy.
- Jak weryfikowana jest legalność plików muzycznych zakupionych w sklepach dla DJów, np. Beatport lub Juno Download?
Wspomniani dostawcy nie wysyłają automatycznie faktury za zakup plików audio i pozyskanie takiego dokumentu bywa skomplikowane.
Serwis w swojej licencji zapewnia 100% legalność zakupionych przez nas plików.
Jak do sprawy podchodzi ZPAV?
Weryfikacja legalności plików muzycznych w przypadku postępowań karnych zwykle jest przedmiotem pracy biegłego. Nie da się tu podać „jedynej słusznej” metody weryfikacji, zależy bowiem ona od rodzaju plików, ich źródła, zebranego materiału dowodowego. Jednakże wystawianie dokumentu sprzedaży, poświadczającego legalność transakcji wydaje się być powszechnie przyjętym zwyczajem, a jeśli dostawcy unikają wystawiania takich dokumentów, środowisko DJ powinno wywrzeć na nich presję w celu uzyskania potwierdzenia dokonywanych transakcji.
15. Jakie prawa do nagranego seta (miksu) posiada DJ?
Czy takie dzieło może być przedmiotem sprzedaży, np. w serwisach cyfrowych?
W jaki sposób można „oczyścić” prawa do utworów, jakimi są sety DJ’skie?
Nagraniowy set, co do zasady, nie jest przedmiotem odrębnych praw i DJ nie ma żadnych praw do niego. Set składa się z nagrań, będących własnością ich producentów (a także artystów i twórców) i DJ korzysta z ich własności. O ile odtwarzanie przygotowanego seta, gdzie dochodzi do pewnej ingerencji w brzmienie nagrań (która wymaga zgody uprawnionych), jest działaniem, które uprawnieni zazwyczaj milcząco akceptują, o tyle już udostępnianie innym takiego seta, a szczególnie jego umieszczenie w sieci do pobrania czy odsłuchania, zdecydowanie wymaga zgody wszystkich uprawnionych (artysta, twórca, producent).
ZPAV w tym zakresie nie pośredniczy w uzyskiwaniu licencji od producentów i DJ chcąc udostępniać swoje sety legalnie, powinien nawiązać kontakt bezpośrednio z producentami nagrań, by ustalić warunki finansowe i biznesowe.
